Obronny mur średniowieczny
Zwiedzając Twierdzę zobaczysz obronny mur średniowieczny, który łączył zamek (istniejący od XIII o 1770 r.) z położoną poniżej bramą ząbkowicką (A) – zamykającą niegdyś miasto od północy. Mur pierwotnie zakończono uskokowo ułożonym krenelażem dla osłony strzelców. Do ostrzału wroga podchodzącego pod mur służyły dwie baszty (B), z których górna w 2018 r. została odbudowana, dolna została rozebrana w ramach modernizacji muru w latach 70 XIX w., po jego północnej stronie wymurowano schody, służące jako ścieżka straży, oraz komunikacja z położonym poniżej zapleczem gospodarczym twierdzy powstałym w poł. XVIII w. tzw. Przedmieściem Ząbkowickim (C). Mur jest jednym z nielicznie zachowanych reliktów średniowiecznych fortyfikacji zamku i miasta. Poniżej niego w stronę młynówki zachowała się również basteja (D), którą w II poł. XVIII w. przebudowano na mieszkalny budynek artylerzystów. Inną budowlą jest most gotycki św. Jana który w górnej części posiadał elementy obronne - most zwodzony oraz wieżę (F), obok mostu nad barem „Kryształowa” zauważysz średniowieczną łupinową basztę wmurowaną w kamienicę mieszkalną. Cześć baszt rozebrano po 1742 r. na potrzeby dobudowania do muru średniowiecznego ciągu koszar wojskowych (dziś niezachowane), podczas budowy nowych kamienic w XIX w. rozebrano ich resztę. Bramy Miejskie rozbierano stopniowo na przełomie XIX i XX w. w miarę rozwoju miasta i konieczności polepszenia komunikacji drogowej.
tekst: Grzegorz Basiński